در زمان آتشسوزی اگر آمادگی کافی نداشته باشید و از تجهیزات لازم برخوردار نباشید، شاهد خسارتهای جبرانناپذیری خواهید بود. یکی از تجهیزات لازم در مهار آتشهای کوچک و جلوگیری از گسترش آن، کپسول آتشنشانی است. اما مهمتر از داشتن این وسیله، آشنایی با نحوه استفاده از کپسول آتشنشانی است که میتواند در شرایط بحرانی، تفاوت میان یک حادثه قابلمهار و یک فاجعه تمامعیار باشد. در این مقاله، نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی را بهصورت گام به گام توضیح میدهیم و نکات ایمنی پیش و پس از استفاده را بررسی میکنیم.

شناخت کپسول آتشنشانی
کپسولهای آتشنشانی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای خاموش کردن نوع خاصی از آتش طراحی شدهاند. آشنایی با این انواع به شما کمک میکند در موقعیتهای مختلف، انتخاب درستی داشته باشید. پس بهتر است پیش از یادگیری نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی با انواع این کپسولها آشنا شوید.

کپسولهای آب (Water Extinguishers)
کپسولهای آب یکی از رایجترین ابزارها برای مهار آتشسوزی هستند. آنها از آب پرفشار برای خاموش کردن آتش استفاده میکنند و برای آتشهای کلاس A مناسب هستند؛ یعنی آتشسوزیهایی که از مواد جامد مانند چوب، کاغذ، پارچه یا پلاستیک نشأت میگیرند.
معایب
استفاده از این کپسول برای آتشسوزیهای الکتریکی یا مایعات قابل اشتعال (کلاس B) خطرناک است و منجر به گسترش آتش یا برقگرفتگی میشود.
مزایا
آب به طور موثری دمای مواد در حال سوختن را کاهش میدهد و از شعلهور شدن مجدد جلوگیری میکند.
در صورت نیاز به مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید
021-44945007-8 و 09937866873

کپسولهای پودری (Dry Powder Extinguishers)
کپسولهای پودری با مواد شیمیایی خشک پر شدهاند که به عنوان یک مانع برای اکسیژن عمل میکنند و زنجیره واکنش آتش را مختل میسازند. این کپسولها چندمنظوره هستند و برای آتشهای کلاس A، B و C مناسباند.
نکته مهم
مواد پودری پس از استفاده پسماند زیادی ایجاد میکنند، بنابراین برای مکانهایی که حساس به پاکیزگی هستند، مناسب نیستند.
موارد استفاده
برای آتشسوزیهای ناشی از مواد جامد، مایعات قابل اشتعال (مانند بنزین یا الکل) و گازها (مانند متان و پروپان) بسیار کاربردی هستند.

کپسولهای دیاکسید کربن (CO2 Extinguishers)
کپسولهای دیاکسید کربن با استفاده از گاز دیاکسید کربن آتش را خفه میکنند. گاز CO₂ با کاهش اکسیژن محیط و پایین آوردن دما، آتش را مهار میکند.
کاربرد اصلی
خاموش کردن آتشهای الکتریکی و آتشسوزیهای کلاس B (مایعات قابل اشتعال).
کپسول CO₂ هیچ پسماندی باقی نمیگذارد و برای تجهیزات حساس مانند کامپیوترها استفاده میشود.
کپسولهای فوم (Foam Extinguishers)
کپسولهای فوم ترکیبی از آب و مواد شیمیایی خاصی را پاشش میکنند که یک لایه فوم روی سطح آتش ایجاد میکند. این لایه مانع از دسترسی اکسیژن به آتش میشود و از گسترش آن جلوگیری میکند.
کپسولهای شیمیایی (Wet Chemical Extinguishers)
این کپسولها به طور ویژه برای خاموش کردن آتشسوزیهای کلاس F طراحی شدهاند؛ یعنی آتشسوزیهایی که از روغنها و چربیهای پختوپز در آشپزخانهها نشأت میگیرند.
کپسولهای چندکاره
کپسولهای چندکاره طراحی شدهاند تا قابلیت مهار انواع مختلف آتشسوزی را داشته باشند. آنها معمولاً ترکیبی از پودر خشک یا گاز CO₂ هستند و برای محیطهایی که احتمال وقوع چند نوع آتش وجود دارد (مانند کارگاهها یا کارخانهها) بسیار کاربردیاند.
شناخت ویژگیهای هر کپسول، اولین قدم در یادگیری نحوه استفاده از کپسول آتشنشانی است.

آمادگی قبل از استفاده؛ نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی
پیش از یادگیری نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی، آمادگی و بررسیهای اولیه اهمیت دارد:
روش استفاده گام به گام نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی
در این قسمت نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی به طور کامل آموزش داده شده است.
1. آرامش خود را حفظ کنید
اولین و مهمترین نکته در شرایط اضطراری و نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی، کنترل استرس و تمرکز بر اقدامات ضروری است. اضطراب و شتابزدگی میتواند شما را به خطا بیندازد یا حتی باعث آسیبدیدگی بیشتر شود. ابتدا وضعیت را ارزیابی کنید و مطمئن شوید که آتش کوچک و قابلمهار است. اگر آتش از کنترل خارج شده یا دود زیادی در محیط وجود دارد، فوراً محل را ترک کنید.
2. ضامن ایمنی را بکشید
کپسول آتشنشانی مجهز به یک ضامن ایمنی است که از تخلیه ناخواسته مواد جلوگیری میکند. برای استفاده از کپسول، این ضامن را که با یک حلقه فلزی به اهرم متصل است، بکشید. این کار کپسول را آماده تخلیه میکند.
3.شلنگ را به سمت پایه آتش نشانه بگیرید
خاموش کردن آتش از پایه آن، کلید موفقیت در اطفای کامل است. شلنگ کپسول را محکم در دست بگیرید و مستقیماً به جایی که شعلهها شروع شدهاند نشانه بروید. هدف گرفتن قسمت بالای آتش تأثیر چندانی نخواهد داشت.
4.اهرم را فشار دهید
برای آزادسازی مواد خاموشکننده، اهرم بالای کپسول را فشار دهید. این کار باید با دقت انجام شود تا از هدررفت مواد جلوگیری شود. در هنگام پاشش، فاصلهای ایمن (بین 1.5 تا 3 متر) از آتش حفظ کنید.
5.حرکت افقی شلنگ
مواد خاموشکننده را به صورت حرکت جارو کردن در سطح آتش پخش کنید. این حرکت باعث میشود که مواد به طور یکنواخت توزیع شوند و از گسترش آتش به نواحی دیگر جلوگیری شود.
6.ارزیابی مجدد
پس از اطفای شعلهها، محیط را به دقت بررسی کنید. مطمئن شوید که هیچ ماده داغ یا شعلهای باقی نمانده است که ممکن است باعث شعلهور شدن مجدد شود. اگر کوچکترین شکی داشتید، دوباره از کپسول استفاده کنید یا از نیروهای متخصص کمک بخواهید.


درک نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی که جزئی از تجهیزات حیاتی و مهم آتش نشانی میباید و انجام گامهای فوق در شرایط بحرانی میتواند از گسترش آتش و ایجاد خسارات بیشتر جلوگیری کند.
یادگیری و تمرین این مراحل را در برنامههای آموزشی یا مانورهای ایمنی جدی بگیرید و همواره آمادگی لازم برای مقابله با حوادث احتمالی را داشته باشید. شما با آگاهی از نحوه صحیح استفاده از کپسولهای آتشنشانی، میتوانید به یک عامل مؤثر در حفظ امنیت خود و دیگران تبدیل شوید.