سیستم مدیریت تداوم کسب و کار ISO 22301

آیا کسب‌وکار شما برای مقابله با بحران‌ها آماده است؟ استاندارد ISO 22301 با ارائه یک رویکرد سیستماتیک، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا در برابر حوادث غیرمترقبه مقاوم‌تر شده و تداوم کسب‌وکار خود را تضمین کنند. پیاده‌سازی این استاندارد نه تنها به کاهش ریسک‌های ناشی از بحران‌ها کمک می‌کند، بلکه به بهبود تصویر سازمان در نزد مشتریان، سرمایه‌گذاران و ذینفعان نیز منجر می‌شود.

استاندارد ISO 22301 دقیقا چیست؟

ایزو ۲۲۳۰۱ یک استاندارد برای سیستم مدیریت تداوم کسب و کار است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا در مواجهه با اختلالات، فعالیت‌های خود را ادامه دهند. سازمان‌هایی که دارای گواهینامه ISO 22301 هستند، به معنای آن است که سیستم مدیریت تداوم کسب و کار خود (BCMS) را پیاده‌سازی، نگهداری و بهبود می‌بخشند.

این سازمان‌ها مطابق با سیاست‌های تداوم تجارت خود عمل کرده و در صورت بروز اختلالات تجاری، از پشتیبانی لازم برخوردار هستند. همچنین این استاندارد به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا در زمان وقفه، به ارائه محصولات و خدمات با ظرفیت قابل قبول ادامه دهند.

استاندارد ISO 22301 ابتدا در سال ۲۰۱۲ معرفی شد و در سال ۲۰۱۹ مورد بازبینی قرار گرفت. در حالی که بسیاری از بازنگری‌های اخیر ایزو تغییرات عمده‌ای نسبت به نسخه‌های قبلی داشته‌اند، نسخه ۲۰۱۹ ایزو ۲۲۳۰۱ تفاوت چندانی با نسخه ۲۰۱۲ ندارد. این نسخه شامل الزامات کمتر و دستورالعمل‌های جدیدی برای برنامه‌ریزی تغییرات در BCMS است.

با کارایی استاندارد ISO 22301 آشنا شوید

ایزو 22301 به‌منظور تضمین تداوم ارائه محصولات و خدمات تجاری در برابر حوادث مخرب مانند بلایای طبیعی و انسانی طراحی شده است. این استاندارد با ارزیابی اولویت‌های مدیریت تداوم کسب‌وکار از طریق تحلیل تأثیر کسب‌وکار، به شناسایی رویدادهای مخرب بالقوه و اقدامات لازم برای جلوگیری از آنها پرداخته و همچنین راه‌حل‌هایی برای بازیابی سریع کسب‌وکار در صورت وقوع حوادث ارائه می‌دهد.

فلسفه اصلی ایزو 22301 بر پایه تحلیل اثرات و مدیریت ریسک‌ها استوار است. این استاندارد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا مهم‌ترین فعالیت‌های کسب‌وکار و ریسک‌هایی که آنها را تهدید می‌کند شناسایی کنند و سپس به‌طور سیستماتیک این ریسک‌ها را مدیریت نمایند. در ISO 22301 اصطلاحات کلیدی متعددی وجود دارد که شامل موارد زیر است:

• سیستم مدیریت تداوم کسب‌وکار (BCMS): بخشی از یک سیستم مدیریت کلی است که اطمینان می‌دهد تداوم کسب‌وکار به‌طور مؤثر برنامه‌ریزی، اجرا و حفظ می‌شود و به‌طور مداوم بهبود می‌یابد.
• حداکثر قطعی قابل‌قبول (Maximum Acceptable Outage): بیشترین مدت مجاز قطع یک فعالیت، مدت زمانی است که می‌توان بدون ایجاد آسیب غیرقابل‌قبول، آن فعالیت را متوقف کرد.
• هدف زمان بازیابی (Recovery Time Objective): بازه زمانی مشخصی که برای احیای کامل یک سیستم، فرآیند یا عملکرد پس از وقوع یک اختلال یا وقفه در نظر گرفته می‌شود. این زمان شامل تمامی مراحل از تشخیص مشکل تا بازگشت کامل به حالت عادی است.
• هدف نقطه بازیابی (Recovery Point Objective): حداکثر مقدار داده‌ای که ممکن است از دست برود و نیاز به بازیابی دارد.
• حداقل هدف تداوم کسب‌وکار (Minimum Business Continuity Objective): حداقل سطح خدمات یا محصولاتی که سازمان باید ارائه دهد تا اهداف تعریف‌شده خود را پس از از سرگیری فعالیت‌های تجاری محقق کند.

استراتژی‌ها و راه‌حل‌هایی که برای پیاده‌سازی این استاندارد در نظر گرفته می‌شود معمولاً شامل خط‌مشی‌ها، رویه‌ها و پیاده‌سازی‌های فنی و فیزیکی مانند امکانات، نرم‌افزار و تجهیزات است. این اقدامات به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با آمادگی کامل به مقابله با بحران‌ها پرداخته و در صورت بروز اختلالات، به سرعت به وضعیت پایدار بازگردند.

در مجموع، ایزو 22301 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با مدیریت مؤثر تداوم کسب‌وکار، ریسک‌ها را کاهش داده و به صورت پایدار و قابل اعتماد به فعالیت‌های خود ادامه دهند. این استاندارد نقش مهمی در تقویت اعتبار و تضمین تداوم عملیات در مواجهه با بحران‌ها و اختلالات ایفا می‌کند.

محتوای اجرایی ایزو 22301 چیست؟

بند 4 – محیط کسب‌وکار سازمان

در این بند، سازمان‌ها باید به‌دقت محیط داخلی و خارجی خود را بررسی کنند و شناسایی کنند که چه عواملی بر کسب‌وکارشان تأثیرگذار هستند. آن‌ها باید طرف‌های ذی‌نفع و انتظارات آن‌ها را مشخص کنند و الزامات قانونی و مقرراتی را که باید رعایت شوند، مستند کنند. با این اطلاعات، سازمان باید محدوده ISO 22301 را تعریف کرده و مستندات مربوط به مأموریت‌ها، اهداف، محصولات و خدمات خود را تنظیم کند.

بند 5 – رهبری

برای پیاده‌سازی موفق ایزو 22301، حمایت و رهبری مدیریت ارشد الزامی است. مدیریت ارشد باید خط‌مشی‌های سازمان را تدوین و مستند کند و با رهبری صحیح، کارکنان را در اجرای مؤثر ایزو 22301 هدایت نماید.

بند 6 – برنامه‌ریزی

در این بند، سازمان‌ها باید شناسایی کنند که چه اختلالاتی ممکن است رخ دهد و تأثیر این حوادث بر تجارت آن‌ها چیست. سازمان‌ها باید به تحلیل پیامدهای ریسک‌ها و فرصت‌ها پرداخته و اقدامات لازم برای مقابله با آن‌ها را برنامه‌ریزی کنند. همچنین، باید اهداف قابل‌اندازه‌گیری برای BCMS تعیین و مستند شوند و برنامه‌های عملیاتی با زمان‌بندی و مسئولیت‌های مشخص تهیه گردد.

بند 7 – پشتیبانی

سازمان‌ها باید منابع لازم برای اجرای مدیریت تداوم کسب‌وکار را شناسایی و تأمین کنند. این منابع شامل زیرساخت‌ها، فناوری، ارتباطات، شایستگی، آگاهی و اطلاعات مستند است. ایزو 22301 به شواهد مستند از شایستگی، شامل سوابق آموزشی، تحصیلات و تجربیات حرفه‌ای نیاز دارد.

بند 8 – عملیات

این بخش از استاندارد به فعالیت‌های لازم برای دستیابی به اهداف BCMS و بازگشت به وضعیت عادی پس از وقوع اختلالات می‌پردازد.

بند 9 – ارزیابی عملکرد

سازمان‌ها باید شاخص‌ها و معیارهای عملکرد را تعیین و نتایج آن‌ها را مستند کنند. ممیزی داخلی برای ارزیابی انطباق با استاندارد و الزامات سازمان باید برنامه‌ریزی و انجام شود. نتایج ممیزی و برنامه‌های حسابرسی باید مستند گردد و مدیریت ارشد باید به‌طور منظم اثربخشی BCMS را بررسی و مستند کند.

بند 10 – بهبود

سازمان‌ها باید روش‌هایی برای رسیدگی به عدم انطباق‌ها، تحلیل علل ریشه‌ای، و انجام اقدامات اصلاحی داشته باشند. ایزو 22301 همچنین نیاز به مستندسازی اطلاعات مربوط به ارزیابی اقدامات اصلاحی برای بهبود مستمر دارد.

چگونه می‌توانیم ISO 22301 را در کسب و کار خود اجرا کنیم؟

پیاده‌سازی استاندارد ISO 22301 که به منظور تضمین تداوم کسب‌وکار در شرایط بحرانی طراحی شده است، یک فرآیند چند مرحله‌ای است. اگرچه پیاده‌سازی این استاندارد اختیاری است، اما به دلیل مزایای فراوانی که برای سازمان‌ها به همراه دارد، بسیاری از شرکت‌ها به آن روی می‌آورند.

مراحل پیاده‌سازی ISO 22301 شامل شناسایی الزامات، تدوین سیاست و اهداف، ارزیابی ریسک‌ها، تدوین استراتژی و طرح‌های تداوم کسب‌وکار، آموزش پرسنل، انجام تمرین‌ها و آزمایش‌ها و بررسی‌های مداوم است.

مدت‌زمان پیاده‌سازی این استاندارد به عواملی همچون اندازه سازمان، پیچیدگی کسب‌وکار و تعداد الزامات قانونی بستگی دارد و می‌تواند از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. به طور کلی، پیاده‌سازی موفق ایزو 22301 به حمایت مدیریت، مشارکت فعال کارکنان و رویکردی سیستماتیک نیاز دارد.

سخن پایانی

با پیاده‌سازی سیستم مدیریت تداوم کسب و کار ISO 22301، نه تنها به یک سازمان مقاوم در برابر بحران تبدیل می‌شویم، بلکه به آینده‌ای پایدار و پررونق نیز دست می‌یابیم. با این استاندارد، می‌توانیم با اطمینان بیشتری به فعالیت‌های خود ادامه دهیم و ارزش آفرینی برای مشتریان و ذینفعان خود را تضمین کنیم.

برای دریافت و یا کسب اطلاعات بیشتر گواهینامه های مدیریتی با کارشناسان ما تماس بگیرید.