بررسی کالیبره کردن گاز سنج ها در محیط‌های کاری پرخطر

بررسی نحوه کالیبره کردن گاز سنج؛ اصول و مراحل

کالیبره کردن گاز سنج فرآیندی بنیادین در تضمین صحت عملکرد این تجهیزات حساس است؛ چرا که کوچک‌ترین انحراف در قرائت‌ها می‌تواند پیامدهایی جبران‌ناپذیر در محیط‌های صنعتی و ایزوله در پی داشته باشد. گاز سنج ها از سنسورهای مختلف مانند الکتروشیمیایی، نیمه‌هادی یا اپتیکال برای اندازه‌گیری دقیق غلظت گازها استفاده می‌کنند. در نتیجه، کالیبراسیون صحیح این دستگاه‌ها برای اطمینان از عملکرد بهینه و دقت بالا ضروری است. نحوه کالیبره کردن گاز سنج ها شامل مراحل زیر است:

• آماده‌سازی تجهیزات و مواد مرجع

در نخستین گام، گازهای کالیبراسیون با غلظت مشخص و دارای گواهی معتبر باید تهیه شوند. به همراه این گازها، تجهیزات مکمل شامل میکروپمپ تنظیم جریان، اتصالات بدون نشتی، ابزارهای اندازه‌گیری دقیق مانند مولتی‌متر، و دفترچه راهنمای دستگاه ضروری است.

• راه‌اندازی و بررسی عملکرد دستگاه

پیش از اعمال گاز، دستگاه گازسنج باید طبق دستورالعمل سازنده روشن شده و به دمای عملیاتی برسد. بررسی سلامت دستگاه و اطمینان از نبود خطا یا نقص فنی، شرط آغاز کالیبراسیون است.

• اجرای فرآیند کالیبراسیون

در این مرحله، ابتدا دستگاه با گاز صفر تنظیم پایه می‌شود. سپس، گازهای استاندارد با غلظت‌های مشخص به سنسور تزریق شده و قرائت‌ها ثبت می‌گردند. تنظیم جریان ورودی و اطمینان از نبود نشتی در مسیر انتقال گاز، الزامی است. تمام مراحل باید دقیقاً طبق دستورالعمل کارخانه سازنده انجام گیرد.

• بررسی و تأیید صحت عملکرد

پس از کالیبره کردن گاز سنج، لازم است عملکرد دستگاه با گازهایی با غلظت‌های مختلف مورد آزمون قرار گیرد تا از دقت قرائت در محدوده مجاز اطمینان حاصل شود.

• ثبت و نگهداری سوابق

تمامی اطلاعات مربوط به کالیبراسیون شامل تاریخ، نتایج، نام تکنسین مسئول و مقادیر اصلاح‌شده باید به‌طور دقیق ثبت شده و در سیستم مدیریت کیفیت یا پرونده دستگاه آرشیو شوند.

شاخص‌ها و الزامات کالیبره کردن انواع گاز سنج

کالیبره کردن گاز سنج، فرآیندی مهم در حفظ دقت، قابلیت اطمینان و ایمنی عملکرد این تجهیزات در محیط‌های صنعتی و آزمایشگاهی است. رعایت اصول فنی و شرایط استاندارد، بنیان کالیبراسیونی مؤثر و معتبر را شکل می‌دهد. در ادامه به مهم‌ترین شاخص‌ها و قوانین این فرآیند می‌پردازیم:

• منابع گاز استاندارد

گازهای کالیبراسیون باید از منابع معتبر تهیه شوند و دارای گواهی کالیبراسیون معتبر باشند. استفاده از گازهای تأیید نشده، نه تنها فرآیند کالیبراسیون را بی‌اثر می‌سازد، بلکه موجب بروز خطاهای مکرر در اندازه‌گیری خواهد شد.

• پایداری شرایط محیطی

دما و فشار محیط از عوامل تعیین‌کننده در دقت قرائت‌ها هستند. اجرای کالیبراسیون در محیطی با شرایط پایدار و نزدیک به شرایط مرجع آزمایشگاهی، ضامن اعتبار نتایج خواهد بود.

• نگهداری پیشگیرانه

هرگونه نقص در عملکرد دستگاه، از قبیل خرابی سنسورها یا اختلال در مدارها، باید پیش از کالیبراسیون برطرف گردد. سلامت دستگاه، شرط اولیه برای دستیابی به کالیبراسیونی صحیح است.

• زمان‌بندی کالیبراسیون

تناوب کالیبراسیون بسته به نوع دستگاه، شرایط کاری و توصیه‌های سازنده متغیر است. به‌طور عمومی، دوره شش‌ماهه برای دستگاه‌هایی با استفاده نرمال توصیه می‌شود. اما در شرایط سخت یا کاربردهای حساس، کالیبراسیون در فواصل کوتاه‌تر الزامی است. پیروی از برنامه زمانی مشخص، ضامن عملکرد مداوم و دقیق دستگاه است.

• گواهی کالیبراسیون

گواهی کالیبراسیون سندی رسمی و فنی است که نشان می‌دهد عملکرد دستگاه مطابق با معیارهای استاندارد بررسی و تأیید شده است. این گواهی از داده‌هایی چون دقت قرائت، میزان انحراف مجاز، شرایط آزمون و اعتبار آزمایشگاه صادرکننده برخوردار بوده و نقشی مهم در پیاده‌سازی سیستم‌های تضمین کیفیت دارد.

کاربرد انواع گاز سنج ها در صنایع مختلف

گازسنج‌ها، به‌منزله چشم‌های هوشمند ایمنی صنعتی، در طیف وسیعی از صنایع نقش بنیادی ایفا می‌کنند. در ادامه، نگاهی می‌اندازیم به مهم‌ترین حوزه‌های کاربرد گازسنج‌ها در صنایع کشور:

• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی: تشخیص سریع متان و H₂S برای پیشگیری از انفجار و مسمومیت.
• شیمیایی: کنترل مداوم گازهای سمی و اشتعال‌پذیر در خطوط تولید.
• معدن: رصد دائمی متان و CO برای حفاظت از جان معدن‌کاران.
• فولاد و فلزات: مانیتورینگ CO در فرآیندهای حرارتی.
• نیروگاه‌ها: کنترل آلاینده‌ها و حفاظت کارکنان در برابر نشت گاز.
• داروسازی و پزشکی: پایش گازهای خاص در محیط‌های حساس و استریل.

نحوه کالیبره کردن گاز سنج ها بر اساس برند و نوع دستگاه

کالیبره کردن گاز سنج بسته به نوع برند و مدل دستگاه، فرآیندهای متفاوتی را می‌طلبد. برخی از آشکارسازها با استفاده از روش کالیبراسیون هوای آزاد (Fresh Air Calibration) به‌طور خودکار در محیط‌های باز تنظیم می‌شوند، که این فرآیند معمولاً برای اندازه‌گیری گازهایی مانند O2 و CO2 مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از این مرحله، دستگاه‌ها با استفاده از گازهای استاندارد و کپسول‌های مخصوص، دقیقاً تنظیم می‌شوند تا برای تشخیص انواع مختلف گازها مناسب گردند. از سوی دیگر، دستگاه‌هایی که برای اندازه‌گیری گازهای سمی یا خاص طراحی شده‌اند، نیاز به کالیبراسیون دقیق‌تر با استفاده از کارتریج‌ها یا دستگاه‌های تخصصی مربوط به همان برند دارند. این فرآیندها به‌طور کل، برای اطمینان از دقت و عملکرد صحیح گازسنج‌ها ضروری هستند.

سخن پایانی

کالیبره کردن گاز سنج، یک اقدام حیاتی برای تضمین دقت و ایمنی در سیستم‌های هشداردهنده گاز است. این فرآیند که باید هر 6 ماه یکبار انجام شود، تضمین می‌کند که تجهیزات به‌طور کامل با استانداردهای جهانی مطابقت دارند و از هرگونه نقص در تشخیص گازهای خطرناک جلوگیری می‌کند. شرکت آکس با ارائه خدمات تخصصی کالیبراسیون گازسنج، دقت و کارایی دستگاه‌های شما را تضمین می‌کند. برای اطلاعات بیشتر، با ما تماس بگیرید.