لباس آتش نشانی | بررسی انواع و ویژگی‌های حفاظتی آن
لباس آتش‌نشانان، لباسی ایمن برای آتش نشانان با توجه به خطرات شغلی‌شان، ضروری است. این لباس‌ها که از الیاف ضد حریق ساخته شده‌اند علاوه بر بازتاب گرما و حرارت، دارای استانداردها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی برای محافظت از آتش‌نشانان در شرایط مختلف هستند. در ادامه، به بررسی انواع آن، استانداردها، ویژگی‌ها و برترین برندهای لباس آتش نشانی می‌پردازیم.
انواع لباس آتش نشانی در ایران
هر آتش‌نشان پس از آموزش‌های لازم و کسب مهارت‌های اساسی، نیاز به لباس‌هایی دارد که از او در مواجهه با شرایط گوناگون محافظت کرده و امکان انجام وظایف را با ایمنی فراهم آورد. در ایران، لباس‌های آتش‌نشانی به انواع مختلف زیر تقسیم می‌شوند:
لباس عملیاتی دو تکه
این لباس‌ها شامل اورکت و شلوار بوده و از سه لایه تشکیل شده است. لایه بیرونی این لباس از جنس نومکس یا پارچه کتان مقاوم در برابر حرارت است که ایمنی و محافظت لازم برای آتش‌نشان را فراهم می‌آورد. در لایه‌های داخلی و آستری این لباس از پارچه‌های عایق استفاده شده که از نفوذ گرمای شعله به داخل جلوگیری می‌کنند و تعریق آتش‌نشان را به حداقل می‌رسانند. این لباس‌ها در سایزبندی‌های استاندارد (S تا XXXL) و رنگ‌های متنوع مانند مشکی، قرمز، سرمه‌ای و خاکی عرضه می‌شوند.
لباس عملیاتی یکسره
لباس عملیاتی یکسره، به لباس امداد و نجات معروف بوده و به صورت یکپارچه طراحی شده است. این لباس از پارچه‌ای با مقاومت بالا تشکیل شده که در برابر فعالیت‌ها و حرکات شدید آتش‌نشانان، گروه پشتیبانی و نجات، از پارگی و پاره‌شدن جلوگیری می‌کند.
لباس تماس با آتش
این لباس، مناسب تماس مستقیم با حرارت بالا بوده و از پارچه آلومینیومی مقاوم در برابر حرارت ساخته شده است. الیاف آلومینیومی می‌توانند تا 90% گرمای شعله را انعکاس دهند. این لباس‌ها شامل اورکت، شلوار، دستکش، پاپوش و کلاه هود بوده و حداکثر ایمنی را فراهم می‌کنند.
لباس ضد اسید
لباس‌های ضد اسید آتش‌نشانی در شرایط خاصی استفاده می‌شوند؛ جایی که آتش‌نشانان باید به محیط‌های آلوده به مواد شیمیایی وارد شوند. این لباس‌ها با مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی، به آتش‌نشانان کمک می‌کنند تا با اطمینان و ایمنی بیشتری عملیات خود را انجام دهند.
ویژگی‌های لباس آتش نشانی
لباس‌های آتش‌نشانی به عنوان بخشی از تجهیزات ایمنی باید از نظر استانداردهای فنی و کیفی در بالاترین سطح ممکن باشند. مهم‌ترین تهدید برای آتش‌نشانان، آتش است. بنابراین اولین ویژگی ضروری برای لباس‌های آتش‌نشانی، مقاومت در برابر حریق است. اما تنها مقاومت در برابر حریق کافی نیست؛ لباس آتش نشانی باید دارای ویژگی‌های تخصصی دیگری نیز باشد.
سیستم تهویه بهینه
گردش هوای مناسب برای جلوگیری از تجمع حرارت و رطوبت.
مقاومت در برابر گازهای سمی و داغ
جلوگیری از نفوذ گازهای خطرناک.
انتقال حرارتی پایین
جلوگیری از انتقال حرارت به بدن آتش‌نشان.
ضد آب بودن
مقاومت در برابر نفوذ آب و رطوبت.
وزن مناسب
وزن لباس‌ها باید مناسب باشد (تقریباً ۲.۴ کیلوگرم) برای افزایش راحتی و کارایی.
قابلیت تحرک
انعطاف‌پذیری بالا برای انجام حرکات مختلف.
بازتابندگی
شبرنگ بودن برای افزایش دید در شرایط کم‌نور.
مقاومت در برابر پارگی
دوام بالا در برابر آسیب‌های فیزیکی.
پوشش سریع
طراحی مناسب برای پوشیدن سریع و راحت در شرایط اضطراری.
جیب‌های کاربردی
لباس‌ها باید دارای جیب‌های بزرگ باشند برای جای‌دادن تجهیزات ضروری مانند بی‌سیم.
مفهوم رنگ در لباس آتش نشانی
در هر واحد آتش‌نشانی، بخش‌های مختلفی وجود دارد که بر اساس نقش و مسئولیت‌ها، مدل و رنگ لباس‌ها متفاوت است. استفاده از یونیفرم‌های استاندارد جهانی به حفظ نظم و انضباط در این سازمان کمک می‌کند.
بخش اداری
کارمندان بخش اداری از یونیفرم‌های استاندارد استفاده می‌کنند که معمولاً شامل پیراهن آبی کمرنگ یا سفید و شلوار سورمه‌ای است. کارکنان با رتبه‌های بالاتر همین لباس‌ها را به همراه کلاه و واکسیل قرمز (بندهای بافته شده‌ای که مقام و مرتبه را نشان می‌دهند) می‌پوشند.
بخش عملیاتی
در بخش عملیاتی، رنگ لباس‌ها بسته به محیط و شرایط عملیات تعیین می‌شود. در ایران و بسیاری از کشورها، لباس آتش نشانی معمولاً مشکی یا سورمه‌ای با نوارهای شبرنگ برای دید بهتر در محیط‌های تاریک یا دودی است. این نوارها مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند و درخشندگی خود را حفظ می‌کنند. برخی سازمان‌ها از لباس‌های زرد، قرمز یا نارنجی نیز استفاده می‌کنند.
لباس‌های ویژه
برای عملیات‌های خاص، از لباس‌های تخصصی استفاده می‌شود:
لباس‌های نسوز: دارای ورق‌های آلومینیومی و به رنگ نقره‌ای براق برای مقاومت در برابر حرارت بالا.
لباس‌های ضد الکتریسیته: عایق و به رنگ قرمز برای محافظت در برابر شوک‌های الکتریکی.
در ایران، لباس‌های آتش‌نشانی معمولاً در رنگ‌های قرمز و زرد طراحی می‌شوند که علاوه بر این دو رنگ، رنگ‌های خاکی و سرمه‌ای نیز به‌کار می‌روند. همچنین، یونیفرم‌های ایستگاهی معمولاً به رنگ‌های روشن هستند تا در محیط‌های مختلف به راحتی قابل تشخیص باشند. این تنوع در رنگ و طراحی لباس‌ها به منظور افزایش ایمنی، شناسایی سریع و کارایی بهتر در شرایط مختلف عملیاتی می‌باشد.
مجموعه استانداردهای بین‌المللی برای لباس آتش نشانی
لباس‌های آتش‌نشانی باید بر اساس استانداردهای بین‌المللی زیر طراحی و تولید شوند تا ایمنی و عملکرد بهینه را در شرایط بحرانی تضمین کنند:
استاندارد EN367
استانداردEN367 مربوط به اندازه‌گیری مقاومت لباس در برابر انتقال حرارت ناشی از شعله مستقیم است. این آزمون نشان می‌دهد که لباس تا چه حد می‌تواند در برابر حرارت شدید مقاومت کرده و از سوختگی محافظت کند.
استاندارد EN6942
این استاندارد نشان‌دهنده ارزیابی مقاومت لباس در برابر انتقال حرارت ناشی از تشعشع حرارتی می‌باشد. این آزمون اهمیت بالایی دارد. زیرا در بسیاری از موقعیت‌های آتش‌نشانی، آتش‌نشانان در معرض حرارت تابشی قرار می‌گیرند.
استاندارد EN20811
استاندارد EN20811نشان‌دهنده مقاومت لباس در برابر نفوذ آب است. این ویژگی برای حفظ راحتی و ایمنی آتش‌نشانان در شرایط بارانی یا مرطوب ضروری است.
استاندارد EN31092
این استاندارد مربوط به ارزیابی مقاومت لباس در برابر بخار آب است و نشان می‌دهد که لباس چقدر می‌تواند بخار آب را از خود عبور دهد. این ویژگی برای جلوگیری از تجمع عرق و حفظ راحتی آتش‌نشانان مهم است.
استاندارد NFPA1971
NFPA1971 استانداردی جامع برای لباس‌های محافظ آتش‌نشانی می‌باشد و تمامی جنبه‌های ایمنی، از جمله مقاومت در برابر حرارت، مقاومت مکانیکی و راحتی پوشش را در بردارد.
معرفی بهترین برندهای لباس آتش نشانی در ایران
- زیگورات ZIGURAT
- ایران پوش
- فایر من
- بولدوزر ایرانی
- روزنباور Rosenbauer
- بریستول
انواع برندهای لباس آتش نشانی در جهان
IST
لباس‌های آتش‌نشانی برند IST که از ترکیه به بازار عرضه می‌شوند از جنس پارچه نومکس آلمان می‌باشند. این لباس‌ها با قیمت 8 تا 18 میلیون تومان در بازار به فروش می‌رسند. مدل‌های دیگر این برند نیز از جنس نواتکس به بازار عرضه می‌شوند که دارای کیفیت متوسط‌تری می‌باشند.
بولدوزر
لباس‌های آتش‌نشانی بولدوزر از مواد نسوز ساخته شده و دارای ویژگی‌هایی همچون نوارهای بازتابنده برای دید در شب، اتصالات برای تجهیزات اضافی و سیستم تهویه برای خنک نگه‌داشتن آتش‌نشانان می‌باشند.
وایکینگ
لباس آتش نشانی وایکینگ شامل کت و شلوار است. کت دارای یقه بلند، آستین‌های بلند و کمربند است و شلوار دارای جیب بزرگ برای تجهیزات اضافی. این لباس‌ها از مواد نسوز مانند Nomex یا PBI ساخته شده‌اند که در برابر حرارت، شعله، سایش و پارگی مقاوم هستند.
JJXF
لباس ورود به حریق JJXF، با هفت لایه محافظ و قابلیت مقاومت تا دمای 1000 درجه سانتیگراد، ایمنی بالایی را در عملیات اطفای حریق تضمین می‌کند.
بسیار عالی مفید بود ممنون از شما