مدیریت ریسک ISO 31000

مدیریت ریسک ISO 31000 چهارچوبی جامع برای سازمان‌ها فراهم می‌کند تا شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسک را به‌شکل موثر انجام دهند. این استاندارد بین‌المللی دستورالعمل‌ها و اصولی را ارائه می‌دهد که به سازمان‌ها و صنایع کمک می‌کند تا فرآیندهای تصمیم‌گیری خود را با ادغام مدیریت ریسک در حاکمیت، استراتژی و برنامه‌ریزی کلی، بهبود بخشند. با استفاده از ISO 31000، سازمان‌ها می‌توانند به‌طور فعال به تهدیدها و فرصت‌های بالقوه رسیدگی کرده و با انعطاف بیشتری به حرکت خود ادامه دهند.

این مقاله به مؤلفه‌های اصلی ایزو 31000 می‌پردازد؛ پیاده‌سازی و مزایای آن را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه ISO 31000 می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مفید کارکرد داشته باشد.

علاوه‌بر این، سند کمکی «Risk Management Guidelines Companion to AS/NZS 4360:2004» راهنمایی‌هایی در مورد طراحی و اجرای تکنیک‌های ارزیابی و مدیریت ریسک ارائه می‌دهد. به‌طور مشابه، ISO/IEC 31010:2009 سند کمکی است که از استاندارد جدید ایزو 31000 پشتیبانی می‌کند.

برای کسانی‌که با استاندارد AS/NZS آشنا نیستند، ممکن است شروع کار با ISO 31000 قدری سخت باشد، اما با استفاده از اطلاعات زیر آسان‌تر خواهد شد.

مدیریت ریسک ایزو 31000 دارای دو جزء اصلی زیر است:

• چهارچوب (Framework) که ساختار کلی و عملیات مدیریت ریسک را در سراسر یک سازمان هدایت می کند.
• فرآیند Process) )که روش واقعی شناسایی، تجزیه و تحلیل و درمان ریسک‌ها را توصیف می کند.

چهارچوب Framework) ISO 31000)

چهارچوب ایزو 31000 منعکس‌کننده چرخه برنامه‌ریزی، انجام، بررسی، عمل (PDCA) است که در تمام طراحی‌های سیستم مدیریت مشترک است. با این حال، استاندارد بیان می‌کند که «این چهارچوب برای تجویز یک سیستم مدیریتی نیست، بلکه بیشتر برای کمک به سازمان برای ادغام مدیریت ریسک در سیستم مدیریت کلی خود است». با توجه به این بیان، باید سازمان‌ها در ترکیب عناصر چهارچوب انعطاف‌پذیر باشند.

عناصر اصلی چهارچوب عبارتند از:

ISO 31000 فرآیند مدیریت ریسک را به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از مدیریت کلی و تصمیم‌گیری در نظر می‌گیرد.

مراحل فرآیند ISO 31000

برای اجرای فرآیند ایزو 31000 لازم است مراحل زیر را به ترتیب اجرا کرده و همچنین به‌طور مداوم تکرار کرد.

ارتباط و مشاوره

هدف این مرحله افزایش آگاهی و درک ذی‌نفعان و همچنین جمع‌آوری ورودی و اطلاعات برای کمک به تصمیم‌گیری است. این کار باید در تمام مراحل اجرای چهارچوب انجام شود.

محدوده، زمینه و معیارها

هدف از این سه مرحله، سفارشی‌کردن ایزو 31000 براساس نیازهای مدیریت ریسک شرکت است. سازمان‌ها باید از میزان گستردگی اجرای مدیریت ریسک آگاه باشند. آن‌ها همچنین باید محیط داخلی و خارجی شرکت را درک کنند. در نهایت، سازمان باید معیارهایی را براساس اولویت‌ها، اهداف و سیاست‌های شرکت تعیین کند. معیارها باید در طول فرآیند اجرا مورد ارزیابی مجدد قرار گرفته و در صورت لزوم اصلاح شوند.

1.ارزیابی ریسک: این مرحله از سه فرآیند جداگانه زیر تشکیل شده است:

• شناسایی خطر: هدف این مرحله یافتن و تعریف ریسک‌هایی است که می‌تواند به اهداف تجاری یک شرکت آسیب برساند یا مانع از آن شود.
• تحلیل ریسک: هدف ارزیابی و درک هرگونه ریسک و ویژگی‌های آن‌ها از جمله سطح ریسک، پیچیدگی، منابع، احتمال، شرایط و کنترل‌های موثر است.
• ارزیابی ریسک: هدف این است که تجزیه و تحلیل ریسک را با معیارهای ریسک مقایسه کنیم تا مشخص شود کجا نیاز به اقدام است.

2.کنترل ریسک: هدف از این مرحله انتخاب و اعمال گزینه‌های مدیریت ریسک است.

3.نظارت و بررسی بر ریسک: این مرحله باید در تمام مراحل فرآیند اجرا انجام شود. هدف ارزیابی اثربخشی فرآیند و یافتن روش‌هایی برای بهبود است.

4.ضبط و گزارش: هدف این مرحله مستندسازی، فرآیند اجرا و انتقال فعالیت ها و نتایج به سازمان است.

اصول مدیریت ریسک ISO 31000

ایزو 31000 با انجام سه عملکرد کلیدی زیر به سازمان‌ها کمک می‌کند تا رویکردی روشمند برای مدیریت ریسک در پیش بگیرند.

1. شناسایی خطرات
2. ارزیابی احتمال وقوع یک رویداد مرتبط با یک ریسک شناسایی‌شده
3. تعیین شدت مشکلات ناشی از وقوع رویداد

با توجه به موارد ذکر‌شده، ISO 31000 قصد ندارد خطرات را حذف کند؛ زیرا اصولا حذف همه ریسک‌ها امکان‌پذیر نیست. بلکه به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌ها را پیدا کرده و برای کاهش خطرات ناشی از آن‌ها برنامه‌ریزی کنند.

هشت اصل اساسی ISO 31000 به‌شرح زیر است:

مزایا و چالش‌های مدیریت ریسک ISO 31000

پذیرش استاندارد ISO 31000 مزایای متعددی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اثربخشی: از آنجا که ISO 31000 یک استاندارد بین‌المللی شناخته‌شده است، سازمان‌های زیادی از آن استفاده می‌کنند. این به معنای بررسی کامل و اثبات اثربخشی آن است.
• بررسی استاندارد خطرات: هنگامی‌که ISO 31000 به‌درستی اجرا شود، به‌عنوان الگویی برای شناسایی محرک‌های اصلی ریسک عمل می‌کند و معیارها و راه حل‌های ریسک را به روشی استاندارد تعیین می‌کند.
• ایجاد فرهنگ کاهش ریسک: با گنجاندن کاهش ریسک تقریباً در تمام فرآیندهای تجاری، کارکنان به شناسایی و کاهش احتمالی خطرات عادت می‌کنند.
• افزایش سودآوری سازمان: با کاهش ریسک‌ها، احتمال آسیب مالی ناشی از رویدادهای مرتبط با آن‌ها نیز کاهش می‌یابد.
• استفاده از استانداردهای موجود: ISO 31000 یکی از چندین استاندارد ISO است و هماهنگ با سایر استانداردها طراحی شده است. بنابراین، سازمان‌ها می‌توانند استراتژی ISO 31000 را در سیستم‌های مدیریت موجود خود بدون کار اضافی ادغام کنند.
• تشویق به عملکرد پیشگیرانه: اجرای خوب ISO 31000 می‌تواند به سازمان کمک کند تا از واکنش‌پذیری به رویکردی فعال‌تر برای کاهش ریسک تغییر مسیر دهد.
• کمک به دسترسی آسان‌تر به بودجه: اگر سرمایه‌گذار متقاعد شود که سازمانی در شناسایی و کاهش ریسک‌ها جدی است، احتمالاً سرمایه‌گذاری را تأیید می‌کند.

با وجود مزایای آشکار، استفاده از ISO 31000 چالش‌هایی نیز به‌همراه دارد که باید در نظر گرفته شوند، از جمله:

• نیاز به تلاش مستمر: اگر سازمانی نتواند مفاهیم ISO 31000 را در فرآیندهای تجاری خود بگنجاند، طرح کاهش ریسک ایجاد‌شده به‌سرعت منسوخ شده و احتمالاً توسط کارکنان نادیده گرفته خواهد شد.
• پتانسیل ایجاد احساس امنیت کاذب: حتی با وجود یک برنامه کاهش ریسک موثر، سازمان‌ها باید به خاطر داشته باشند که همیشه خطرات ناشناخته وجود خواهد داشت.
• خطر ریسک‌گریزی: ریسک‌گریزی می‌تواند سرمایه‌گذاری بر روی فرصت‌های جدید را برای سازمان دشوار کند.

خلاصه مقاله

ISO 31000 چهارچوبی جامع برای مدیریت مؤثر ریسک فراهم می‌آورد که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرآیندهای ریسک را در حاکمیت، استراتژی و برنامه‌ریزی خود ادغام کنند. این استاندارد به سازمان‌ها در بررسی و حل تهدیدها و فرصت‌های بالقوه کمک می‌کند. اجزای اصلی آن شامل چهارچوب و فرآیند است که با چرخه PDCA هماهنگ بوده و راهنمایی‌هایی برای ارزیابی، درمان، نظارت و ارتباطات ریسک ارائه می‌دهد. مزایای استفاده از ISO 31000 شامل بهبود تصمیم‌گیری، افزایش کارایی، اعتماد ذی‌نفعان و رعایت قوانین است، در‌حالی‌که چالش‌هایی مانند نیاز به تلاش مداوم، پتانسیل ایجاد احساس امنیت کاذب و ریسک‌گریزی وجود دارد. پیاده‌سازی این استاندارد نیازمند هم‌راستایی استراتژی‌های ریسک با اهداف سازمان و ارزیابی ساختارهای حاکمیتی و سطح تعهد است.

شرکت نوین صنعت آکس ارائه دهنده ی گواهینامه های مدیریتی (ISO) میباشد .برای دریافت نحوه اخذ گواهینامه و مشاوره با کارشناسان ما در تماس باشید.