تجهیزات ایمنی, مقالات, مقالات عمومی

راهنمایی جامع استاندارد IRATA

استاندارد IRATA (International Rope Access Trade Association) یک استاندارد جهانی است که در زمینه ایمنی و کار در ارتفاع استفاده می‌شود. این استاندارد توسط IRATA، یک سازمان بین‌المللی غیرانتفاعی، تدوین شده است و شامل دستورالعمل‌ها و روش‌های ایمنی برای کارکنانی است که در ارتفاع کار می‌کنند. در این مقاله، به بررسی جامع استاندارد IRATA و اجزای آن، اهمیت استفاده از این استاندارد در صنایع مختلف و تأثیر آن بر بهبود ایمنی و کارایی کار در محیط‌های بالا ارتفاع می‌پردازیم.

تمرینات برای تاییدیه استاندارد IRATA

استاندارد IRATA

استاندارد IRAT چیست؟

  • معرفی استاندارد IRATA:
    استاندارد IRATA به عنوان یک استاندارد جهانی در زمینه ایمنی و کار در ارتفاع مورد استفاده قرار می‌گیرد. IRATA مخفف عبارت International Rope Access Trade Association است که یک سازمان بین‌المللی غیرانتفاعی است. این استاندارد توسط IRATA تدوین شده است و شامل دستورالعمل‌ها و روش‌های ایمنی برای کارکنانی است که در ارتفاع کار می‌کنند.
  • تاریخچه توسعه استاندارد IRATA:
    تاریخچه استاندارد IRATA به سال 1986 بازمی‌گردد، زمانی که IRATA تأسیس شد. این سازمان با هدف توسعه و تدوین استانداردها و دستورالعمل‌هایی برای کار در ارتفاع ایمن و موثر تشکیل شد. در طول سال‌ها، استاندارد IRATA بهبود یافته و به روزرسانی شد تا با تکامل فناوری و نیازهای صنعت همراهی کند.
  • اهمیت استفاده از استاندارد IRATA:
    استفاده از استاندارد IRATA بسیار اهمیت بالایی در کارهای ارتفاعی دارد. این استاندارد با ارائه دستورالعمل‌ها و روش‌های ایمنی، به کارکنان ارتفاعی کمک می‌کند تا به صورت موثر و ایمن در محیط‌های بالا ارتفاع کار کنند. استفاده از این استاندارد بهبود ایمنی کارکنان، کاهش حوادث و صدمات، و افزایش کارایی و بهره‌وری در اجرای کارهای ارتفاعی را به ارمغان می‌آورد.
  • خطرات مرتبط با کارهای ارتفاعی:
    کارهای ارتفاعی با خطرات و چالش‌های خاصی همراه هستند. فراگیری استانداردها و روش‌های ایمنی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی از خطرات مرتبط با کارهای ارتفاعی عبارتند از: سقوط از ارتفاع، برخورد با اشیا تیز یا سطوح تیز، نوسانات بادی، عدم استحکام سازه‌ها و تجهیزات، و محدودیت‌های فضایی. استاندارد IRATA با معرفی روش‌های ایمنی و کنترل خطر، به کارکنان ارتفاعی کمک می‌کند تا این خطرات را به حداقل برسانند و از ایجاد حوادث جلوگیری کنند.

در این بخش، مقدمه استاندارد IRATA و تاریخچه توسعه آن را معرفی کردیم. همچنین، اهمیت استفاده از این استاندارد در کارهای ارتفاعی و خطرات مرتبط با آن را برجسته کردیم. استفاده از استاندارد IRATA به کارکنان ارتفاعی کمک می‌کند تا به صورت ایمن و موثر در محیط‌های بالا ارتفاع کار کنند و از وقوع حوادث جلوگیری کنند.

اصول و مفاهیم اساسی استاندارد IRATA:

 

تعریف کار در ارتفاع:
استاندارد IRATA کار در ارتفاع را به عنوان هرگونه کاری تعریف می‌کند که ارتفاع از سطح زمین را در بر داشته و نیاز به استفاده از سیستمی مانند طناب و تجهیزات مرتبط برای دسترسی، کار یا انجام فعالیت‌های مرتبط دارد.

سه سطح صلاحیت:
استاندارد IRATA سه سطح صلاحیت برای کارکنان در کارهای ارتفاعی تعریف می‌کند:

  • سطح 1: تکنسین‌هایی که تحت نظارت مستقیم تکنسین‌های سطح بالاتر قرار می‌گیرند و در انجام کارهای ساده و محدود شرکت می‌کنند.
  • سطح 2: تکنسین‌های مستقلی که به طور مستقیم می‌توانند در ارتفاع کار کنند و توسط تکنسین‌های سطح بالاتر نظارت می‌شوند.
  • سطح 3: تکنسین‌هایی که مسئولیت نظارت و مدیریت کار در ارتفاع را بر عهده دارند و به تجربه و دانش فنی بالا نیاز دارند.

ایمنی:
استاندارد IRATA تأکید زیادی بر ایمنی در کارهای ارتفاعی می‌کند. این شامل ایجاد و حفظ محیط کار ایمن، استفاده از تجهیزات محافظت فردی مناسب، استفاده از روش‌های صحیح برای صعود و نزول، کنترل خطرات و آموزش مناسب کارکنان است.

ارزیابی خطر و مدیریت ریسک:
استاندارد IRATA توصیه می‌کند که قبل از شروع هر کار در ارتفاع، خطرات مرتبط با آن مورد ارزیابی قرار گیرد و ریسک‌های مربوطه مدیریت شود. این شامل شناسایی خطرات، اقدامات کنترل و استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب است.

آموزش و آزمون‌دهی:
استاندارد IRATA تعیین می‌کند که کارکنانی که در کارهای ارتفاعی شرکت می‌کنند، باید دوره‌های آموزشی مناسبی را اخذ کنند و در آزمون‌دهی مربوطه موفقیت آمیز باشند. این آموزش‌ها شامل آموزش عملی و تئوریکال در زمینه ایمنی، استفاده از تجهیزات، روش‌های کار در ارتفاع و ارتباطات درمحیط کار می‌باشد.

نگهداری و بازرسی تجهیزات:
استاندارد IRATA توصیه می‌کند که تجهیزات مورد استفاده در کارهای ارتفاعی به طور منظم بازرسی و نگهداری شوند. این شامل بررسی وضعیت طناب‌ها، حلقه‌ها، سیستم‌های ایمنی و سایر تجهیزات است. همچنین، تجهیزات باید قبل از استفاده مورد بررسی قرار گیرند و در صورت وجود هرگونه خرابی یا نقص، باید از استفاده آن‌ها خودداری شود.

همکاری و ارتباطات:
استاندارد IRATA اهمیت همکاری و ارتباطات مؤثر را در کارهای ارتفاعی تأکید می‌کند. کارکنان باید بتوانند به صورت هماهنگ با تیم خود کار کنند و از روش‌های ارتباطی مناسب برای انتقال اطلاعات و در صورت بروز هرگونه خطر یا مشکل، به همدیگر اطلاع دهند.

ثبات و استحکام سازه‌ها:
استاندارد IRATA مطالبی را درباره بررسی و آزمایش استحکام سازه‌ها و سطوحی که برای دسترسی به ارتفاع استفاده می‌شوند، شامل می‌شود. تأمین ثبات و استحکام سازه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است تا از وقوع حوادث جلوگیری شود.

در این بخش، اصول و مفاهیم اساسی استاندارد IRATA را شرح دادیم. این شامل تعریف کار در ارتفاع، سه سطح صلاحیت، ایمنی، ارزیابی خطر و مدیریت ریسک، آموزش و آزمون‌دهی، نگهداری و بازرسی تجهیزات، همکاری و ارتباطات، ثبات و استحکام سازه‌ها می‌باشد. این اصول و مفاهیم برای اجرای کارهای ارتفاعی ایمن و موثر بسیار حائز اهمیت هستند.

تمرینات برای تاییدیه استاندارد IRATA

استاندارد IRAT

بخش آموزش و مهارت‌ها در استاندارد IRATA برای کارکنانی که در کارهای ارتفاعی فعالیت می‌کنند، بسیار مهم است. این بخش شامل آموزش‌های عملی و تئوریکال است که به کارکنان کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای انجام کارهای ارتفاعی را بدست آورند و به طور ایمن و کارآمد در این حوزه فعالیت کنند. در زیر، توضیحاتی درباره برخی از مهارت‌ها و آموزش‌های مهم در استاندارد IRATA آورده شده است:

آموزش عملی:
در این آموزش، کارکنان با استفاده از تجهیزات و ابزارهای مربوطه با نحوه استفاده صحیح از طناب‌ها، تسمه‌ها، بلوک‌ها، حلقه‌ها و سایر تجهیزات مرتبط آشنا می‌شوند. آموزش عملی شامل روش‌های صعود و نزول، حرکت در ارتفاع، تثبیت و ایمن‌سازی نقاط دسترسی و سایر موارد مرتبط است.

آموزش مدیریت ایمنی:
در این آموزش، کارکنان آشنایی با مفاهیم و روش‌های مدیریت ایمنی در کارهای ارتفاعی را کسب می‌کنند. این شامل بررسی خطر و ارزیابی ریسک، برنامه‌ریزی ایمنی، مدیریت ایمنی در تیم، ایمنی در محیط‌های خطرناک و ایجاد فرهنگ ایمنی در محیط کار است.

آزمون‌دهی:
کارکنان باید پس از اخذ آموزش‌های لازم، در آزمون‌های مربوطه موفقیت آمیز باشند. این آزمون‌ها شامل سوالات تئوریکال و آزمون عملی است که به منظور ارزیابی دانش و مهارت‌های کارکنان در زمینه کارهای ارتفاعی برگزار می‌شود.

آموزش تجهیزات ایمنی:
کارکنان در این آموزش با تجهیزات ایمنی مورد استفاده در کارهای ارتفاعی، مانند کت و شلوارهای محافظ، کلاه ایمنی، دستکش‌های محافظ، کمربند ایمنی و سایر تجهیزات آشنا می‌شوند. آموزش شامل استفاده صحیح، تنظیم و نگهداری این تجهیزات است.

آموزش اضطراری و امداد و نجات:
در این بخش، کارکنان آموزش‌های مربوط به اضطراری و امداد و نجات در مواقع ضروری در محیط‌های ارتفاعی دریافت می‌کنند. آموزش‌های اضطراری شامل مواردی مانند اساس‌های اولیه امداد و نجات، روش‌های خروج اضطراری، استفاده از تجهیزات نجات و اطلاع‌رسانی در مواقع اضطراری است.

آموزش تئوریکال:
آموزش تئوریکال شامل آموزش مفاهیم ایمنی، اصول فیزیکی مرتبط با کار در ارتفاع، استفاده از تجهیزات ایمنی و سایر مباحث مرتبط است. کارکنان در این آموزش با مفاهیمی مانند بررسی خطر و ارزیابی ریسک، استانداردها و قوانین ایمنی، اصول اولیه ایمنی در کار در ارتفاع و روش‌های اجرایی مرتبط آشنا می‌شوند.

آموزش فنی و تخصصی:
بسته به سطح شغلی و نیازهای تخصصی، آموزش‌های فنی و تخصصی مرتبط با کارهای ارتفاعی برگزار می‌شود. این آموزش‌ها شامل مواردی مانند نصب و راه‌اندازی تجهیزات خاص، تعمیر و نگهداری تجهیزات، تکنیک‌های خاص در کارهای ارتفاعی و موارد مشابه است.

مدرک‌دهی:
بعد از پاسخگویی به آزمون‌های مربوطه، کارکنان می‌توانند مدرک‌هایی مانند گواهینامه‌های IRATA در سطح‌های مختلف (مانند سطح 1، سطح 2 و سطح 3) دریافت کنند. این مدارک نشانگر صلاحیت فرد در انجام کارهای ارتفاعی به طور ایمن و موثر است.

بخش روش‌های کاری در استاندارد IRATA شامل روش‌ها و تکنیک‌هایی است که در کارهای ارتفاعی استفاده می‌شوند. این روش‌ها و تکنیک‌ها به کارکنان کمک می‌کنند تا به طور ایمن و کارآمد در ارتفاع فعالیت کنند. در زیر، توضیحاتی درباره برخی از روش‌ها و تکنیک‌های مهم در استاندارد IRATA آورده شده است:

روش صعود و نزول:
روش صعود و نزول در کارهای ارتفاعی بسیار مهم است. این روش شامل استفاده از طناب‌ها، تسمه‌ها و تجهیزات مرتبط برای حرکت به بالا و پایین است. در این روش، کارکنان باید با استفاده از تکنیک‌های مناسب، به طور ایمن و کنترل شده به بالا و پایین حرکت کنند.

روش حرکت در ارتفاع:
حرکت در ارتفاع شامل حرکت کارکنان در زمان انجام کار در محیط‌های ارتفاعی است. در این روش، کارکنان باید با استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب و رعایت اصول ایمنی، به طور کنترل شده در نقاط دسترسی حرکت کنند و کارهای خود را انجام دهند.

روش تثبیت و ایمن‌سازی نقاط دسترسی:
تثبیت و ایمن‌سازی نقاط دسترسی در ارتفاع بسیار حائز اهمیت است. کارکنان باید قادر باشند نقاط دسترسی را به طور صحیح تثبیت کنند و از استفاده از تجهیزاتی مانند بلوک‌ها، حلقه‌ها و کارابین‌ها برای ایمن‌سازی نقاط دسترسی استفاده کنند.

روش‌های ایمنی در کار در ارتفاع:
در کارهای ارتفاعی، رعایت اصول و روش‌های ایمنی بسیار حیاتی است. این شامل مواردی مانند تشخیص و ارزیابی خطر، استفاده از تجهیزات ایمنی، استفاده از روش‌های صحیح برای صعود و نزول، استفاده از تجهیزات نجات و اطلاع‌رسانی در مواقع اضطراری است. کارکنان باید با این روش‌ها و اصول آشنا باشند و آن‌ها را در تمام مراحل کار اعمال کنند.

روش‌های خروج اضطراری:
در صورت بروز مواقع اضطراری در محیط‌های ارتفاعی، کارکنان باید توانایی خروج اضطراری را داشته باشند. روش‌های خروج اضطراری شامل استفاده از تجهیزات نجات مانند سیستم‌های کاهش سرعت، طناب‌های اضطراری و پله‌های اضطراری است. کارکنان باید با این تجهیزات آشنا باشند و در صورت لزوم بتوانند از آنها استفاده کنند.

مهمترین هدف روش‌ها و تکنیک‌های کاری در استاندارد IRATA، ایجاد یک محیط کاری ایمن برای کارکنان در ارتفاع است. این روش‌ها و تکنیک‌ها به کارکنان کمک می‌کنند تا با رعایت اصول ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب، به طور ایمن و موثر در کارهای ارتفاعی خود عمل کنند.

بخش ایمنی و کنترل خطر در استاندارد IRATA، به مجموعه اقدامات و روش‌هایی اشاره دارد که برای حفظ ایمنی کارکنان در ارتفاع و کنترل خطرات مرتبط با کارهای ارتفاعی انجام می‌شود. در ادامه، توضیحاتی درباره عناصر اصلی ایمنی و کنترل خطر در استاندارد IRATA آورده شده است:

ارزیابی خطر:
ارزیابی خطر یک فرآیند اساسی در استاندارد IRATA است. در این فرآیند، خطرات مرتبط با کارهای ارتفاعی شناسایی و ارزیابی می‌شوند. این شامل شناسایی پتانسیل خطرها، ارزیابی احتمال و شدت خطرها، و تعیین تدابیر ایمنی و کنترلی برای کاهش خطرات است.

اصول ایمنی:
استاندارد IRATA شامل مجموعه‌ای از اصول ایمنی است که برای کارهای ارتفاعی اعمال می‌شود. این اصول شامل مواردی مانند استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، ارائه آموزش‌های ایمنی به کارکنان، رعایت فاصله ایمنی، استفاده از روش‌های صحیح برای صعود و نزول، و ایجاد فرهنگ ایمنی در سازمان است.

تجهیزات ایمنی:
در استاندارد IRATA، استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب در کارهای ارتفاعی مورد تأکید قرار می‌گیرد. این شامل استفاده از کیسه‌های نجات، سیستم‌های کاهش سرعت، کارابین‌ها، بلوک‌ها، کاپستان‌ها و سایر تجهیزات مرتبط است. تجهیزات باید مناسب، درست نگهداری شده و به طور منظم بررسی و آزمایش شوند.

آموزش و مهارت‌های کارکنان:
کارکنانی که در کارهای ارتفاعی فعالیت می‌کنند، باید دارای آموزش و مهارت‌های لازم برای انجام کارها با ایمنی باشند. استاندارد IRATA تأکید دارد که کارکنان باید آموزش‌های ایمنی مناسبی دریافت کنند، مهارت‌های فنی خود را تقویت کنند و دارای گواهینامه‌های لازم برای انجام کارهای ارتفاعی باشند.

مدیریت ایمنی و نظارت:
مدیریت ایمنی مسئولیت اصلی سازمان‌ها در کارهای ارتفاعی است. این شامل تدویم برنامه‌ریزی، نظارت مستمر و ارزیابی عملکرد است. مدیران باید سیستم‌ها و فرآیندهای ایمنی را پیاده‌سازی کنند، نظارت بر اجرای صحیح آنها داشته باشند و بهبودهای لازم را انجام دهند.

اضطرار و نجات:
استاندارد IRATA به اهمیت حفظ آمادگی برای مواجهه با مواقع اضطراری و انجام عملیات نجات در کارهای ارتفاعی تأکید می‌کند. کارکنان و مدیران باید در مورد روش‌های خروج اضطراری، استفاده از تجهیزات نجات و برنامه‌های عملیاتی در مواقع اضطراری آموزش دیده و آماده باشند.

مهمترین هدف بخش ایمنی و کنترل خطر در استاندارد IRATA، حفظ ایمنی کارکنان در کارهای ارتفاعی است. با رعایت اصول ایمنی، استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، ارزیابی و کنترل خطرات، آموزش و مهارت‌های کارکنان، و آمادگی برای مواجهه با مواقع اضطراری، می‌توان بهبود ایمنی کارهای ارتفاعی را تضمین کرد.

آموزش و مهارت‌های کارکنان:
کارکنانی که در کارهای ارتفاعی فعالیت می‌کنند، باید دارای آموزش و مهارت‌های لازم برای انجام کارها با ایمنی باشند. استاندارد IRATA تأکید دارد که کارکنان باید آموزش‌های ایمنی مناسبی دریافت کنند، مهارت‌های فنی خود را تقویت کنند و دارای گواهینامه‌های لازم برای انجام کارهای ارتفاعی باشند.

مدیریت ایمنی و نظارت:
مدیریت ایمنی مسئولیت اصلی سازمان‌ها در کارهای ارتفاعی است. این شامل تدویم برنامه‌ریزی، نظارت مستمر و ارزیابی عملکرد است. مدیران باید سیستم‌ها و فرآیندهای ایمنی را پیاده‌سازی کنند، نظارت بر اجرای صحیح آنها داشته باشند و بهبودهای لازم را انجام دهند.

اضطرار و نجات:
استاندارد IRATA به اهمیت حفظ آمادگی برای مواجهه با مواقع اضطراری و انجام عملیات نجات در کارهای ارتفاعی تأکید می‌کند. کارکنان و مدیران باید در مورد روش‌های خروج اضطراری، استفاده از تجهیزات نجات و برنامه‌های عملیاتی در مواقع اضطراری آموزش دیده و آماده باشند.

مهمترین هدف بخش ایمنی و کنترل خطر در استاندارد IRATA، حفظ ایمنی کارکنان در کارهای ارتفاعی است. با رعایت اصول ایمنی، استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، ارزیابی و کنترل خطرات، آموزش و مهارت‌های کارکنان، و آمادگی برای مواجهه با مواقع اضطراری، می‌توان بهبود ایمنی کارهای ارتفاعی را تضمین کرد.

استاندارد IRATA تأثیر قابل توجهی بر ایمنی و کارایی در کارهای ارتفاعی دارد. در زیر، تأثیرات مهم این استاندارد بر ایمنی و کارایی را شرح خواهم داد:

ایجاد رویکرد سیستماتیک در ایمنی:
استاندارد IRATA یک چارچوب سیستماتیک برای ایمنی در کارهای ارتفاعی ارائه می‌دهد. با اجرای این استاندارد، سازمان‌ها مجبور می‌شوند اقدامات مدیریتی و فنی مناسب را برای کنترل خطرات ارتفاعی بگیرند و به صورت منظم عملکرد خود را ارزیابی کنند. این رویکرد سیستماتیک باعث افزایش ایمنی کارهای ارتفاعی و کاهش حوادث مربوطه می‌شود.

استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب:
استاندارد IRATA توصیه‌ها و الزامات مربوط به تجهیزات ایمنی در کارهای ارتفاعی را شامل می‌شود. با استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، مانند کیسه‌های نجات، سیستم‌های کاهش سرعت و کارابین‌ها، خطرات وقوع حوادث جدی کاهش می‌یابد. این تجهیزات به کارکنان امکان می‌دهند تا در صورت بروز خطر، خود را در ایمنی به سمت زمین منتقل کنند.

آموزش و مهارت‌های کارکنان:
استاندارد IRATA تأکید دارد که کارکنانی که در کارهای ارتفاعی فعالیت می‌کنند، باید دارای آموزش و مهارت‌های لازم برای انجام کارها با ایمنی باشند. این استاندارد مشخص می‌کند که کارکنان باید آموزش‌های ایمنی حداقلی را دریافت کنند و مهارت‌های فنی خود را تقویت کنند. این آموزش‌ها و مهارت‌ها باعث افزایش آگاهی و توانمندی کارکنان در ایمنی اجرای کارهای ارتفاعی می‌شود.

ارتقاء فرهنگ ایمنی:
با پیاده‌سازی استاندارد IRATA، فرهنگ ایمنی در سازمان‌ها تقویت می‌شود. این استاندارد تأکید دارد که باید بر ایمنی به عنوان اولویت اصلی تمرکز کرد و بهبودهای ایمنی را به‌عنوان یک فرآیند مداوم در نظر گرفت. با ایجاد فرهنگ ایمنی، کارکنان به طور فعال در فرایند بهبود ایمنی مشارکت می‌کنند و ایمنی به یک ارزش اساسی در سازمان تبدیل می‌شود.

به طور کلی، استاندارد IRATA با تأمین یک چارچوب سیستماتیک برای ایمنی، استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، آموزش و مهارت‌های لازم برای کارکنان و ارتقاء فرهنگ ایمنی، تأثیر مثبتی بر ایمنی و کارایی کارهای ارتفاعی دارد. اجرای این استاندارد باعث کاهش حوادث و صدمات ناشی از کارهای ارتفاعی می‌شود و به کارکنان امکان می‌دهد به طور ایمن و کارآمد کارهای ارتفاعی را انجام دهند.

در نتیجه، استاندارد IRATA تأثیر قابل توجهی بر ایمنی و کارایی در کارهای ارتفاعی دارد. با پیاده‌سازی این استاندارد، سازمان‌ها قادر خواهند بود:

  • رویکرد سیستماتیکی برای ایمنی را در کارهای ارتفاعی اعمال کنند و اقدامات مدیریتی و فنی مناسب را برای کنترل خطرات ارتفاعی بگیرند.
  • از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده کنند که باعث کاهش خطرات و وقوع حوادث جدی در کارهای ارتفاعی می‌شود.
  • کارکنان را با آموزش‌های ایمنی حداقلی و مهارت‌های فنی لازم برای اجرای کارهای ارتفاعی، توانمند سازند.
  • فرهنگ ایمنی را در سازمان تقویت کرده و ایمنی را به عنوان اولویت اصلی در نظر بگیرند.

بهبود ایمنی در کارهای ارتفاعی باعث کاهش حوادث و صدمات ناشی از این کارها می‌شود و کارکنان به طور ایمن و کارآمد تر قادر خواهند بود این کارها را انجام دهند. استاندارد IRATA باعث ارتقاء سطح ایمنی و کارایی در کارهای ارتفاعی می‌شود و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا استانداردهای بین‌المللی را در این زمینه رعایت کنند.

در صورت نیاز به مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید

02188209208 و 09369475357

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *